Halihazırdaki plastik kirliliği ile nasıl mücadele edeceğiz diye kara kara düşünürken; koronavirüs salgını ile birlikte tek kullanımlık maskeler ve eldivenler gibi kişisel koruyu ekipmanlarından (KKE) yeni bir atık türü ortaya çıktı. Dünya okyanusları çoktan bu sorunlarla boğuşmaya başladı. KKE atıkları, yaban hayatı için tehlikeye ve uzun vadeli plastik kirliliğine neden olabilir.

ABD, Fransa ve Hong Kong’ta gönüllüler tarafından yapılan plaj temizliklerinde maskeler ve eldivenler bulundu. Toplanan KKE’ların sayısı şok edici olmasa da yapılan gözlemler endişe de yaratmadı değil. Zayıf atık yöntemimiz bizi başka bir acil duruma mı sürükleyecek?

ABD’de. gönüllü ve düzenli bir şekilde kumsallardan çöpleri toplayan Surfider, daha sonra kendi çevrimiçi veritabanına ortaya çıkan verileri de işliyorlar. Ekip, şimdiye kadar covid-19 öncelikli ürünler kategorisinde 23 dezenfektan mendil, 23 eldiven ve 12 maske buldu. Bu sayılar size az gözükebilir. Lakin söz konusu eşyalar tüm dünyada stoklanan temel donanım malzemeleri artık. Bu, küresel bir sorunun geleceğine dair bir işaret olabilir. 1 Haziran tarihli FEMA raporuna göre, ABD’ye 149,2 milyon cerrahi maske, 14.3 milyon yüz kalkanı ve 1 milyardan fazla eldiven gönderildi. Nisan ayında da Fransa, Çin’den 2 milyar tek kullanımık maske siparişi etti.

Bir şeyler yapmalıyız

Opération Mer Propre ve Clean Sea Operation üyeleri, Fransa’nın Antibes ve Cannes şehirleri çevresinde sık sık dalışlar yapıyorlar ve denizden eşya topluyorlar. Daha sonra da bulguların fotoğraflarını gönderiyorlar. Grubun sözcüsü Julie Hellec, KKE eşyalarının bu son dalışlarda toplanan toplam atığın sadece yüzde 5’ini oluşturduğunu, ancak hiçbir şey yapmazsak bunun yüzde 80 olabileceği konusunda uyarmak istiyor.

Bu durum biyolojik çeşitlilik için bir felaket haline gelebilir. Maskeler deniz yaşamına karışabilir. Denizler ve okyanuslar zaten hali hazırdaki tek kullanımlık plastikler yüzünden dertli. Biliyorsunuz, deniz kaplumbağalarının hepsinde artık plastik var. Deniz kaplumbağaları lateks eldivenlerini denizanasına benzetip yiyebilir. Bu da onları boğabilir ya da midelerinin dolu olduğunu düşünüp aslında açlıktan ölmesine neden olabilir.

Surfrider’ın plastik kirliliği yöneticisi Rachael Coccia, tek kullanımlık maskelerin çoğunun bir termoplastik polimer olan polipropilen içerdiğini ve pamuklu KKE’nı bile bir plastik elyaf olan polyester içerdiğini söylüyor. Çoğu eldiven de plastik içeren nitrilden oluşuyor.

Plastikler sistemimizi ezebilir

Koronavirüs krizi küresel bir atık yönetimi krizine maruz kaldı. Eşyalar doğru şekilde atılsa bile, yanlış yönetilen atık ve sanitasyon nedeniyle okyanuslardan yine çıkabilir. Trash Free Seas Program’ın kıdemli yöneyicisi Nick Mallos, “Bu küresel salgın, doğru atık toplama ve geri dönüşümün küresel toplumumuz için ne kadar kritik olduğunu gerçekten vurguluyor. Sistemlerimizin tek kullanımlık plastikler gibi şeyler tarafından ne kadar kolay ezilebiliyor” diyor.

Surfrider’dan Coccia, insanların yeniden kullanılabilir maskeleri kullanmaları gerektiğini söylüyor. “Bu eşyaları sürdürülebilir bir şekilde kullanmanın yolları var” diye de ekliyor. “Hükûmetler yeniden kullanılabilir maskelerin nasıl düzgün bir şekilde dezenfekte edileceği konusunda daha iyi mesajlar üretmekten sorumlular, böylece kullanımları yayın bir uygulama haline gelebilir. Politika yapıcıları, bu eğitim için politikalar oluşturmalı ve tek kullanımlık maske ve eldiven kullanımını caydırmalılar.”

Fransa’da tek kullanımlık plastik yasağının ilk aşaması bu yıl 1 Ocak’ta başlamıştı ancak Hellec, tek kullanımlık plastik KKE’larin şimdi bu zor işin bir kısmına geri adım attırdığını söyledi.

İşimiz zor gerçekten!

Kaynak: Fast Company