Kendinizi plastiksiz bir yılbaşıyla mutlu edin

Araştırmalar plastik kullanımının yılbaşında iki katına çıktığını gösteriyor, bu israfın başlıca sebeplerinde yeni yıl hediyelerini kaplarken kullanılan plastikler geliyor. Örneğin; İngiltere’de her yıl (çoğu plastik olan) 40 milyonun üzerinde yapışkanlı bant kullanılıyor;  harcanan hediye kaplama kâğıtları ise Ekvator’un çevresini dokuz kez sarabilecek uzunlukta.

Plastiği seviyoruz. Plastik inanılmaz bir malzeme, hayatımızda o kadar çok yerde kullanılıyor ve bulunuyor ki varlığını bazen zar zor fark ediyoruz. Fakat ne yazık ki plastik kullanımı ciddi bir evrensel ekoloki ve sağlık sorunu haline geldi. Eğer plastiklerle dolu bir çirkin bir gezegen ideasından çekiniyorsak acilen plastik tüketimini azaltmamız gerekiyor.

Yine de eski alışkanlıklar zor yok olurlar, hele ki kendimizi şımartmak istediğimiz tatil sezonunda. Tipik olarak, insanlar hayatlarında yeni değişimler yapmak için yılbaşını beklerler. Fakat beklemenize gerek yok – tatiller ve özel günler için harcayacağınız plastik kullanımını küçük değişiklikler yaparak azaltmak ve evhalkınıza yeni güzel gelenekler getirmek sandığınızdan çok da zor değil.

Hediyeler

Hediyelerden kaçınmanın veya azaltmanın veya en azından idare edilebilir bir seviyeye çekmenin en iyi yollarından biri belki de sadece çocuklara hediye almaya karar vermek. Fakat tabii ki hiç hediye almamak- vermemeyi sindirmek zor olabilir. Bu yüzden hediye vermeye karar verirseniz:

• Alışverişe gitmeden önce hediye almaya karar verdiğiniz herkesi ve onlara alacağınız hediyeyi bir listeye yazın. Böylece gereksiz harcamalardan kaçınıp daha düşünceli seçimler yapmış olursunuz.
• Plastik kullanımına karşı duyarlı düşünüp hediye seçin: keep-cuplar, paslanmaz çelikten termoslar, sevdiklerinizin toprakla oynayabileceği saksılar…
• Sevdiklerinize yeni bir tecrübe, bir etkinlik bileti, katılmaktan mutluluk duyacakları bir hayır kurumuna bağış gibi anlamlı hediyeler seçebilirsiniz.
• Doğal çevre için de hediyeler yapmayı aklınızda bulundurabilirsiniz: arılar için oteller, sokak hayvanları ve kuşlar için kutu evler, ekilen bitkiler… Hepsi doğayı korumak ve doğayla iletişimimizi güçlendirmek için çok keyifli yollar olacaktır.
• Mümkün oldukça internet üzerinden hediye seçimi yapıp kargo ile gönderebilirsiniz, böylece gereksiz plastik paketlemesini azaltabilirsiniz.
• Hediyeyi aldığınız kişi onu gerçekten çok kıymet vererek kullanacak mı yoksa bir kenara mı fırlatacak iyice düşünün. Aşağıda bu konuyla ilgili (yılbaşı dışındaki hediyelerinizde de kullanabileceğiniz) yardımcı bir harita bulunuyor:

Hediye Kaplama

Sadece hediye almakla kalmayıp, onları genellikle sentetik maddelerden yapılmış kâğıtlarla kaplayıp kurdelelerle sararız. Muhteşem ve estetik gözüküyor olabilir fakat görünüşü kadar fantastik bir israf yarattığı gerçeği de göz ardı edilmemeli.

Plastik kullanmadan stil sahibi bir şekilde hediyelerinizi nasıl kaplayabileceğinize dair birkaç öneri:

• Yapışkanlı bandı ve plastik kurdeleleri boş verin. Onlar yerine, geri dönüştürülebilir veya çok işlevli kâğıtları kullanıp onları kumaştan kesilmiş kurdelelerle, kenevir sicimle, pamukla sarabilirsiniz.
• Japon kumaş sarma sanatı Furoshiki’yi araştırıp deneyebilirsiniz. Hem de bu yöntemin büyük bir avantajı var: İki hediyeyi birden sarabiliyor!
• Kaplanmayı gerektirmeyecek etkinlik bileti, hayır kurumlarına bağış gibi hediye seçimleri yapabilirsiniz.

Daha fazla oku: Hediye paketlemenin sıfır atık yolları

Sofra Takımları

Tek kullanımlık sofra takımları oldukça kullanışlıdır, belki de gereğinden fazla kullanışlı. Plastik tabaklar, çatal-bıçak takımları ve bardaklar birçok arkadaşınızı ve yakınınızı ağırlıyorsanız oldukça işlevsel olabilir, fakat bu takımlar çok kısa bir süre için kullanılabilir ve geri dönüştürülemez malzemeden yapılmaktadır. Bu yüzden yeni yıl sofranızı hazırlarken:

• Gerçek sofra takımları kullanın. Eğer sahip değilseniz, ikinci el almayı düşünebilirsiniz. Uyumsuz takımlar artık bir trend.
• Eğer bulaşık makineniz (robot ya da insan) bu kadar bulaşığı kaldıramıyorsa bir yıkama oyunu düzenleyin. Misafirlerinizi sıraya dizin ve herkes için eşit bir süre belirleyin, kronometreyi çalıştırın ve en çok bulaşık yıkayana bir ödül verin.
• Eğer tek kullanımlık araç gereç kullanmanız mecburiyse, doğada çözünebilir seçenekleri tercih edin. Örneğin; kağıttan yapılma tabaklar ve bardaklar, tahtadan veya bambulardan yemek takımı ve çatal bıçaklar…
• “Doğada çözünebilir” etiketli ürünlere dikkat edin. Genellikle bu ürünler sadece endüstriyel gübre tesislerinde geri dönüştürülebiliyor. Geri dönüşüm kutularınızın yaşadığınız bölgede nerede dönüştürülmek üzerine boşaltıldığını araştırın.

Oyuncaklar

Geçtiğimiz yıl, Dünya’nın en ücra köşelerinden biri olan Henderson Adaları’nda tonlarca plastik çöpü bulundu. Kıyıya vuran bu tonlarca çöpün arasında Monopoly evleri ve banyo ördekleri de vardı. Oyuncaklar genellikle geri dönüştürülebilir değildir ve sonları parçalanıp kenara atılarak, bir yerlere fırlatılarak olur.

• Ahşap veya kumaştan yapılma oyuncaklar seçin. Buna alternatif olarak, çocuklarınıza doğayı sevmeyi ve korumayı öğretecek oyunlar bulmaya çalışın.
• Birçok kutu oyununun düzinelerce plastik dekoru var, fakat hepsinin değil. Hangilerinde olmadığını iyice araştırın ve en az plastiğe sahip olanlarını seçmeye çalışın.
• Lego’dan ve Lego gibi ikonik plastik oyuncak markalarından sonsuza dek kaçmak zor olabilir. Bu durumda bu markaların ikinci ellerini almayı deneyin veya ortak oyun alanlarına gidin.

Paketleme

Bu kaçınılması en zor olan konu. Çoğu plastik olmayan eşya bile plastik koruma, saklama kaplamalarıyla geliyor, yemeklerimiz buna dahil. Buna çözüm olarak, basitçe:

• Reddedin: Yiyecekleri plastiğe sarmayan alternatifler arayın. Bu nereden ve nasıl yemek aldığınızı etkileyecektir.
• Eğer internet üzerinden veya arayarak sipariş veriyorsanız, plastikle getirilmemesini rica edin.
• Partiden arta kalan yiyecekler için cam saklama kapları tercih edin. Misafirlerinizden yiyecekleri evlerine götürmek istedikleri takdirde kendi tekrardan kullanılabilir saklama kaplarını getirmelerini rica edin.

Her yeni yılda birçok şey oluyor ve bu direnişe küçük küçük uyum sağlamak hayatınızda güzel bir değişim olacak, sizi başlangıca daha sağlam hazırlayacaktır.

Değişime şimdiden başlayın, ve plastik atıksız yeni yılınızı aynı eğlence ile kutlayın! Mutlu yıllar.

EcoWatch internet sitesinde yayınlanan “How to Have Yourself a Plastic-Free Christmas” yazısını Damlu Kumul (Damkina) We are the Hippies için Türkçeye çevirmiştir.

Yazar: Damkina