Güney Amerikalı Şamanlar kendi farmokopelerine (1) sahipti. Bolivya’da bulunan 1000 yıllık bir Şaman kesesi içinde de çok sayıda psikotropik bitki izleri bulundu.

Bulunan büyük bir deri çanta içerisinde, üç tilki burnunun bir araya getirilip dikilmesiyle yapılan bir kese, psikotropik bitkilerin burna çekilecek hale getirilmesinde kullanılan iki tablet, iki kemik spatula, bir dokuma kafa bandı ve halüsinojenik bitkilerin içilmesi için kullanılan insan saç örgüsüne bağlı bir tüp bulundu.

Antropolog Jose Capriles, “Psikotopiklerin Güney-Orta And Dağları toplumlarının manevi ve dini faaliyetlerinde önemli bir yeri olduğunu zaten biliyorduk. Ancak bu insanların çok fazla farklı bileşikleri kullandıklarını bilmiyorduk. Aynı zamanda bu, Güney Amerika’daki tek bir arkeolojik buluntuda bugüne kadarki tespit edilen en fazla psikoaktif madde” şeklinde açıklama yaptı.

Beş psikoaktif bileşik tespit edildi

  • 1000 yıllık bir Şaman kesesinden çeşitli halüsinojenler çıktı
    Üç tilki burnundan yapılmış bir kese. Bitkileri, yaprakları ve tohumları saklıyorlarmış.
  • 1000 yıllık bir Şaman kesesinden çeşitli halüsinojenler çıktı
    Deri çanta ve içinden çıkanlar.

Kese ve bitki saplarının örnekleri analiz edilerek beş psikoaktif bileşik (kokain, benzoilekgonin ‘BZE’, bufotenin, harmin ve dimetiltryptamin ‘DMT’) tespit edildi. Tarih boyunca insanların, çoğunlukla dini veya ritüel bağlamlarda algıyı değiştirmek için bitki temelli maddeleri kullandığı biliniyor. Bu bitkilerin ne olduğunu ve nasıl kullandıklarını ayırt etmek, bize eski insanların bitkiler hakkında ne bildiklerini ve hangi bitkilerin kültürel olarak önemli olduğunu anlatıyor.

Cueve del Chileno isimli bir mağarada bulunan deri parçalarının yaşı, radyoaktif karbon izotopu ile 1000 yıl olduğu tespit edildi. Ekip bir neşter vasıtasıyla tilki poşetinin içini kaplayan malzemeyi az kazıyarak analize soktu. Bulgular, poşetin kesinlikle en az üç tane ama dört veya beş farklı bitkiyi de içerebileceğini gösteriyor.

Bölgeye ait olmayan bitkiler

  • 1000 yıllık bir Şaman kesesinden çeşitli halüsinojenler çıktı
    Ahşaptan yapılmış buruna çekme tüpü ve tablete oyulmuş insan figürleri.
  • 1000 yıllık bir Şaman kesesinden çeşitli halüsinojenler çıktı
    Lama kemiğinden yapılmış spatulalar.

Bununla birlikte bitki bazlı psikedelik çay olan ayahuasca’nın iki ana maddesi Harmin ve DMT’dir. Ayahuasca kullanımının ne kadar yaygın olduğu ya da ne kadar süredir kullanıldığı bilinmeyen bir şey olduğu için bu bulgularda ortaya çıkan bu maddeler önemli bir veri olarak karşımıza çıkıyor. Bu demektir ki Sora Nehri Vadisi sakinleri bu bitkilerin özellikerini 1000 yıl önce biliyorlardı. Büyük ihtimalle de bu çantanın sahibi bir şamandı.

Otago Üniversitesi’nden Arkeolog Melanie Miller, “Bulduğumuz psikoaktif bileşiklerin hiçbiri And Dağlarının bu bölgesinde yetişen bitkilerden gelmiyor. Bu da, karmaşık değişim ağlarının varlığını veya bu bireyin, bu özel bitkileri tedarik etmek için farklı bölgelere gittiğini gösteriyor” diye de ekledi.

(1) İlaçların bileşimini ve hazırlanma usullerini bildiren kitap.
Kaynak: Science Alert