Aşağı şehrin (downtown) yoğun modernleşme kalabalığı arasında bir kapı çıkıyor karşınıza. Buradan geçtiğimizde farklı bir dünya bizi karşılıyor. Negarestan Bahçesi, trafik ve gürültüden kaçıp huzur bulmak için inşa edilmiş adeta. Ayrıca müze içindeki tarihi tasvir heykelleri ve resimler ruhunuzu da doyuruyor. Negaresten Bahçesi veya Sarayı (Negarestan Garden or Palace), kendi tarihi içinde ilginç bir serüveni olmuş ama yine de varlığını devam ettirebilmiş. Güzel de olmuş çünkü burası şehrin ortasındaki cennet köşesi gibi.

Bahçe, Kaçar Kralı Fath Ali Şah’ın emri ile 1843-1849 yılları arasında yazlık kullanım amacıyla kuruldu. Binalarda kralın ve saray mensuplarının çeşitli tasvirlerinin ve tablolarının yer almasından dolayı bahçeye “Negarestan” (tasvirlerin yeri ve renkli bitki örtüsü ile dolu bahçe/tasarımlar) deniyor. Burası görkemli binalara ve salonlara sahip. “Delgoshä Binası” (canlı bina), “Ghalamdän Salonu” ve çeşitli bahar evleri bunlardan sayılabilir.

Bahçe aynı zamanda, siyasetçi Muhammed Şah ve adamları tarafından öldürülen Ebu el-Ghäsem Farähänï’nin öldürülmesi gibi birçok tarihi-politik olaylara da tanıklık etti. Nasıreddin Şah dönemi Tahran gelişmeye başlayınca Bahçe kentsel alan içine girmiş ve politik öneminin azalması sonucunda çeşitli kültürel organizasyonların eline geçti.

Muzaffereddin Şah döneminde bahçe içinde, Avrupalı kurumları takip edilerek İran’ın ilk “Tarım Akademisi” ve Kamal-ol-molk tarafından da “Güzel Sanatlar Akademisi” kuruldu.

1928 yılında, Negarestan Bahçesi, “Dar al-Moallemin A’li”nin (Yüksek Öğretmen Eğitim Enstitüsü) daimi yeri olarak kabul edildi. Daha sonra 1932’de ise “Danesh Saray-e-A’li” (Öğretmen Yetiştirme Akademisi) olarak değiştirildi.

Yarım yüzyıllık hikâye…

Yarım yüzyıldan fazladır burası, Males al-Shoara Bahar, Kazim Assar, Ali Akbar Dehkhoda, Badi’ alzaman Foroozanfar, Ali Naghi Vaziri, Jalal Homaei, Saeid Nafisi, Mahmood Hesabi, Ibrahim Poordavood, Gholamhossein Sedighi, Parviz Khanlari, Mıhammad Moein, Mohammad Ibrahim Bastani Parizi, Ali Mohammad Karden gibi bilimsel, edebi ve artistik önemli isimleri barındırıyor.

1965 yılında Negarestan Kompleksi Dehkhoda Edebiyat Fakültesi Enstitüsü’ne; iki yıl sonra ise Dr. Gholamhossein Seddighi tarafından Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü’ne verildi.

Negarestan Bahçesi’nin tarih boyunca çokça zarar gördüğü ve birçok parçanın tahrip edildiği kaydedildi.

1971 ve 1986 yıllarında Bütçe Planlama Teşkilatı ve Tehran Üniversitesi arasında bahçeyi yıkma ve yerine park ve servis istasyonu yapma bildirisi bulunuyordu. Üniversitenin profesörleri ise bu bildiriyi reddetti. Ardından Sosyal Bilimler Fakültesi ve bazı binaları bahçeden kaldırıldı. Bütçe organizasyonu, üniversite otoriteleri bahçenin aynı yerde kalarak “Tahran Üniversitesi Tarih ve Şeref Müzesi” olarak devam etmesine karar verdi.

Tahran Üniversitesi Şeref ve Tarih Müzesi yakın bir tarihte açılacak. Negaresten Bahçesi de ulusal anıt olarak kaydedildi.