İran Gezi Notları ile ilgili yazı ve fotoğraf serisinin sonuna geldik. Bu bitiş içimi pek bir hüzünle dolduruyor çünkü İran benim çok özel bir yer. Ülkeden ayrılırken duyduğum üzüntüyü hissediyorum yine. Anıları bu şekilde hatırlayıp, kapağını kapatmak duygulandırdı sanırım. 

Tüm yazıların ardından kısa kısa bazı bilgileri son olarak sizlerle paylaşıyorum. Gerekli mi gereksiz mi olduğu konusunda kafa patlatmadım ama kenara köşeye aldığım notları belki birinin işine yarar diye yine de paylaşıyorum.

* İran, Türkiye vatandaşlarından vize istemiyor. Tarihi geçerli bir pasaportunuzun olması ülkeye girişiniz için yeterli. Bir giriş ile en fazla 90 gün kalabiliyorsunuz.

* Dövme ve piercing ülkede serbest ama yapılması yasak.

* Manoto, İran’ın en modern kanalı. İslami Cumhuriyete karşı bir duruşları var. Zaten Londra merkezli yayın yapıyorlar.

* Farmanie sokağında zenginler yaşıyor.

* İran sayılarının yazı şekillerinde anlamlar var. Mesela; felsefeye göre 7 yeri, 8 de göğü temsil ediyor. Şekillerin ifade ettikleri böyle.

* Ülkede hiçbir Amerikan malını bulamazsınız. Amerikan kredi kartları da geçerli değil. Haliyle Amazon, Ebay gibi sitelerden alışveriş yapamıyorlar ama aracılar bunu da çözmüş, bu gibi şeyler için farklı bir sistem oluşturmuşlar.

* Dünyanın en kötü trafiğine sahip olabilir. İran’ın sürücüsü de yayası da bir o kadar dikkatsiz.

* Çaya, nabat dedikleri, uzun çubuk şeklindeki şekeri koyuyorlar.

* Fesenjun denilen sosları güzel.

* Dilenciler, span (doğru yazmamış olabilirim) denilen bir tütsülerle sokaklarda dolaşıyorlar. Kötülükleri kovduğunu söylediler. Bunun karşılığında para verebiliyorsunuz onlara.

* Her gün, 7/24 açık eczaneleri var.

* İşinizi kolaylaştıracak Farsça cümleler:
Merhaba: Salaam / سلام
Nasılsınız? Halet chetore? / حالت چطوره؟
…..’a nasıl giderim? Chetor mitoonam beram be ….?
….’a gitmek istiyorum, beni götürebilir misiniz ama param yok? Mikham beram be …. ama pooli nadaram mitoonid mano bebarid?
Wifi nerede bulabilirim? Koja mitoonam be wifi vasl sham?
Günaydın: Sobh bekheir / صبح بخير
İyi geceler: Shab bekheir / شب بخير
Güle güle: Khoda hafez / خدا حافظ
İyi günler! Ruze xubi dâšte bâšid! / روز خوبي داشته باشيد
Teşekkürler: Mersi / مرسي
Rica ederim: Khaskesh-mikonam
Param yok: Pul nederi
Anlamıyorum: Nemifahmam / نمي فهمم

* Veganlar ne yiyebilir?
Birçok şey bulabiliyorsunuz. Genelde evde kendim yaptım ben. Türkiye’deki gibi kalın ekmeklerden yok. Günlük gıdalarda da lavaş kullanıyorlar. Konserve fasulye, mercimek bulabiliyorsunuz. Marmelat çeşitleri var. Sık sık mantar tükettim ben. Manavlarda birçok şey zaten var. Ayrıca falafelleri çok ucuz ve çok büyük. Kocaman bir ekmeğe dolu dolu yapıyorlar. Çoğu zaman tek seferde bitiremedim, sonraki öğünde de tükettim. Benim aldığım yer lezzetli de yapıyordu. Fiyatı genelde de 1,5 avrodan az.

* İnternet ağır olduğu için çevrimdışı oynayabileceğiniz oyun indirebilirsiniz. Uzun süreli Farsça konuşulan ortamda eğer insanın yapacak bir şey yoksa sıkıcı olabiliyor.

* Arapçada P sesi olmadığı için bizim dilimize “Persian” F harfi ile geçmiş, Farsça. “Farsi” kelimesini tercih etmiyorlar bu yüzden. Telaffuz ederken düzelttiler beni ve anlattılar “Persian” kelimesini kullanıyorlar.

* Facebook, Twitter engelli sitelerden. Giderken VPN indirmeyi unutmayın. Bunlar aracılığı ile girebilirsiniz. En çok Instagram ve Telegram’ı aktif kullanıyorlar. Arkadaşlıklarını devam ettirmek için Instagram hesabınızı sorup, eklemek isteyeceklerdir. Taksi çok kullandıkları için de Uber gibi kendi uygulamalarını kullanıyorlar. Snapp Cabb.

* Köpek dövüşleri ne yazık ki yasalmış ☹

* İran’da otostop yapabilirsiniz. Otostopla ülke içinde gezen Türkiye’den arkadaşlarım da var fakat otostopun ne olduğu pek bilinmiyor, dil de farklı olunca anlatabilmek zor olabiliyor. Eğer kendinizi anlatamazsanız sizden para talep edebilirler. Paranızın olmadığını söylemeniz gerekiyor. Yani “Pul nederi!”

* İstanbul, İsfahan’ın 12 kardeş şehrinden biridir.

Daha fazla oku: İran Tüm Gezi Notları