Mantarların ne kadar yararlı olduğunu saydığımızda gerçekten şaşıracaksınız. Mantar deyince, toprağın üzerinde gördüğümüz o şirin organizmalar mı aklınız ilk geliyor? Aslında gerçeke sadece bazı mantar türleri “çiçek” bölümünü oluşturuyor. Mantarların yüzde 90’a kadarı, miselyum adı verilen bir ağın parçası olarak yeraltındadır.

Bilim insanları mantarların yaşam döngüsünü iyileştirme yollarını arayıp duruyorlar. Mantar ve miselyum bileşenleri bilim insanlarının günümüzdeki odak konularından biri. Her yıl binlerce yeni çeşidi keşfediliyr. Bu mantar türleri çevreyi temizlemek, daha yeşil yapı ve ürün malzemeleri geliştirmek, önemli tıbbi faydalara katkıda bulunmak gibi çözümlerin kilidini açabiliyor.

Gezegenin sindirim sistemi olarak tanımlayabileceğimiz mantarlar tüm canlı veya çürüyen şeylerle birlikte çalışırlar. Miselyum toksinleri topraktan uzaklaştırarak su kalitesini artıran büyük bir filtredir. Temel olarak yiyecek ve suyu bir bitkiden diğerine taşır. Ayrıca çeşitli mesajları orman boyunca ilettiklerine inanılıyor.

Mantarlar ve iklim değişikliği

Aynı zamanda mantarlar, iklim değişiliği ile mücadelede umut verici bir seçenek olarak karşımıza çıkıyor. Bu keşiflerin bazıları bir laboratuvarda gerçekleştirilirken, diğerleri doğada oluyor. Fantastic Fungi belgeselinde de anlatıldığı gibi mantarlar organik malzeme tüketiminde ayrım gözetmezler. Mesela; mantarlar karbon bazlı dizel yağını parçalayabilir ve ardından mantar yetiştirebilir. Daha sonra kuşlar, arılar ve böcekler beslenir, tohumlar yayılır ve sonuç olarak çevreleyen alanda daha fazlası desteklenir.

Mantarların gücü adına: Gezegenimizi nasıl kurtarabilirler?
Mantarların gücü saymakla bitmiyor.
Fotoğraf: Mason Unrau/Unsplash

Mantar Aspergillus tubingensis doğrudan plastik yüzeyinde büyüme yeteneğine sahip. Materyali bozan bir özelliği var. Bazı mantarlar plastik yiyebilir. Daha da şaşırtıcısı, mantarların terk edilmiş Çernobil duvarlarından radyasyon tükettiği bulundu. Mantarların radyasyonu emdiği ve büyümek için onu enerjiye dönüştürdüğü bulundu.

Mantar atığı biyoyakıt haline gelir

Mantar üretiminden kaynaklanan doğal atıklar da biyotakıt haline dönüştürülebilir. Science Advances‘te yayınlanan araştırma, mantarların toplandıktan sonra üretilen atıklardan izole edilen, doğal olarak oluşan bir Thermoanaerobacterium thermosaccharolyticum (TG57) adı verilen bir bakterinin, selülozu (bitki bazlı bir malzeme) doğrudan biyobutanol haline dönüştürebildiği görüldüğü söyleniyor. Biyoyakıt üretmek ve fosil yakıtlardan kaynaklanan emisyonları azaltmak için çok daha temiz bir yol.

Mantardan yapılan ürünler

Mantardan yapılan ürünler daha ekolojik olduğu için ürün üreticileri malzeme geliştirmede mantarlara doğru yöneliyorlar. Mantarlar, plastik köpük, hayvan derisi ve kimyasal yüklü yapı malzmelerinin yerine kullanılabiliyor. Mesela; Infinity Burial Suit, yani mantarlı ölüm giysisi, ölü bir bedeni temiz komposta dönüştürüyor. Üretici şirket, bu şekilde bir insan vücudunun daha hızlı parçalanacağını ve mantarın vücudun yaşarken aldığı toksik kimyasalları filtrelediğini açıklıyor. Bir diğer örnek de şapkasından yapılan mantar deri muskin

Daha fazla oku: Stoned Ape Theory: Sihirli mantarlar insan evriminin neresinde duruyor?

Mantarların gücü adına: Gezegenimizi nasıl kurtarabilirler?
Mantarların sihirli dünyası…. Fotoğraf: Егор Камелев/Unsplash

Sağlık için mantar

Halüsinojen mantarların içindeki psilosibin ile kaygı ve depresyonun tedavi edilebileceği gibi heyecan verici tıbbi gelişmeler de gündemde. Son zamanlarda yapılan bir araştırmaya göre, mantarlar da bilişsel düşüşe karşı savaşmaya yardımcı olabilir. Sihirli mantarlardaki psilosibinin beyni yeni baştan şekillendirdiğini söylüyorlar. Yapılan araştırmalara göre psilosibin sigarayı bırakmada işe yarayabiliyor.

Mantarlar bir şekilde hayatımızın bir parçası… Kimisi pizzamızı renklendiriyor, kimisi alkol ve mayalı ekmekleri oluşturan fermantasyon sürecinde karşımıza çıkıyor.

Bakalım bu renkli dünyanın ilginç canlıları başka ne şekilde karşımıza çıkacak.

Kaynak: Inhabitat