Kentsel Hareketlilik Planı: Daha yeşil, daha temiz, daha yaya dostu

Hava kirliliği ve trafik sıkışıklığı büyük şehirler için içinden çıkılamayan bir durum. Bu problemi yaşayan ve çözüm üretmeye çalışan Barselona da Kentsel Hareketlilik Planı (Urban Mobility Plan) ile daha yeşil, daha temiz ve daha yaya dostu kentsel yaşam için bir yol vaat ediyor. Katalanya başkentinin bu cesur stratejisi “süper blok” kavramına dayanıyor. Bu plana göre; iç yolların yaya dostu kamusal alanlara boşaltılması için o çevre üzerinde yüksek hızda ilerleyen motorlu trafiği sınırlayan, ızgara şeklinde oluşturulmuş mini mahalleler oluşturulması öneriliyor. Barselona’nın mevcut ızgara şekilli semtlerinin yenileme çalışmaları devam ediyor ve bu da önümüzdeki iki yıl içinde yüzde 21 oranında trafiği azaltacak daha büyük bir planın parçası.

Yaya dostu kamusal alanlarındaki artış ve trafiğin azalması, Barselona’nın Kentsel Hareketlilik Planı’nın sunduğu büyük avantaj fakat daha da önemlisi bu plan, zamansız ölümleri azaltmayı da hedefliyor. Yapılan araştırmalar hava kirliliğini, Barselona’nın metropol bölgesinde gerçekleşen yılda 3 bin 500 zamansız ölümün ardındaki ana neden olarak gösteriyor. Şaşırtıcı olan ise bu sayı trafiğin neden olduğu yaralanmaları veya ölümleri içermiyor. Motorlu trafik için alanları azaltarak ve cazip alternatifleri arttırarak kent planlamacıları, insanların, yürümek ve bisiklet için arabaları terk edeceklerini umuyor. Tabii 200 kilometrelik (124 mil) bisiklet yolu eklemeyi ve otobüs duraklarının yerlerini mahalle sakinlerinin kolayca erişebileceği şekilde yapmayı planlıyorlar.

“Sokaklar ikinci evimiz olabilmeli”

Planın uygulanacak ilk bölgelerinden biri ünlü Exiample kasabası olacak. Şehir, 400 metreye 400 metre uzunluğunda dokuz kare bloktan oluşuyor. Mevcut dokuz kare blokta, motorlu trafik her yolda saatte 50 kilometre (saatte yaklaşık 30 mil) ile akıyor. Bununla birlikte, süper blok planı çerçevesinde dört iç kesişen kavşak kamusal alana geri kazandırılacak. Özel araçlar bu yolları kullanabilecekler ama sadece 10 (saatte 6.2 mil) kilometre hızla gitmek zorunda kalacaklar. Yüksek hızla gitmek isteyenler ve toplu toplu taşıma araçları dış yollarla sınırlı olacak.

Belediye Meclik Üyesi Janet Sanz, “Bu plan, kentsel ekolojinin esasını özetliyor” şeklinde the Guardian‘a açıklama yaptı. “Hedefimiz, Barselona’nın yaşanacak bir şehir olması. Ayrıca Akdeniz şehri olarak insanlar sokaklarda uzunca süre vakit geçiyor; bu sokaklar ikinci evimiz olabilmeli.”

Başlık Fotoğrafı: Eixample semti. Fotoğraf: Alamy
Bu yazı, Inhabitat internet sitesindeki Lucy Wang’ın “How Barcelona “superblocks” return city streets to the people” başlıklı yazısından çevrilmiştir.